Đây là chủ đề tổng thể của Dự án “Hỗ trợ xây dựng thể chế liên tỉnh để nâng cao khả năng chống chịu ở lưu vực sông Vu Gia-Thu Bồn”được Đối tác Xây dựng Khả năng Chống chịu Toàn cầu (Global Relisience Partnership – GRP) tài trợ thông qua Viện chuyển đổi môi trường và xã hội (Institute of Social and Environment Transition – ISET).Phạm vi Dự án được thực hiện tại 2 địa phương Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng, thời gian 18 tháng, kể từ tháng 1/2017 đến tháng 6/2018. Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam là 2 cơ quan đầu mối triển khai.

Chiều ngày 23/2/2017, tại thành phố Đà Nẵng, Ông Lê Quang Nam, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Đà Nẵng và Ông Nguyễn Viễn, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam đã đồng chủ trì cuộc họp kỹ thuật triển khai Dự án GRP tại 2 địa phương.

Về phía ISET, có sự tham dự của Bà Karen Maclune, Giám đốc điều hành và Bà Ngô Thị Lệ Mai, Điều phối quốc gia của ISET tại Việt Nam. Đại diện các Sở, ngành của thành phố Đà Nẵng tham dự gồm có: Sở TN&MT, Sở Xây Dựng, Sở Công thương, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn và Văn phòng Biến đổi khí hậu. Đại diện các Sở của tỉnh Quảng Nam tham dự gồm có: Sở TN&MT, Sở NN&PTNT. Ngoài ra, cuộc họp có sự tham gia của Lãnh đạo Đài khí tượng thủy văn khu vực Trung Trung Bộ, Ts. Lê Hùng, Giảng viên Khoa Thủy lợi, Đại học Bách khoa Đà Nẵng.

Cách tiếp cận chính của Dự án là thông qua việc đối thoại, trao đổi liên tỉnh để nâng cao sức chống chịu đối với các vấn đề chung mà 2 địa phương gặp phải. Cụ thể: (1) Hỗ trợ phân tích và thúc đẩy đối thoại giữa các bên liên quan theo cách tiếp cập tổng hợp lưu vực sông, đặc biệt vấn đề ngập lụt trong lưu vực; (2) Cập nhật mô hình có sẵn và cập nhật kết quả tính toán để hỗ trợ các đối thoại, chia sẻ mối quan tâm chung ở lưu vực; (3) Đánh giá phân tích chi tiết ở cấp cộng đồng, nâng cao năng lực của nhóm cộng đồng dễ bị tổn thương để họ có thể tham gia vào quá trình đối thoại, ra quyết định liên vùng.

Với cách tiếp cận trên, Dự án sẽ xây dựng một bộ công cụ hữu ích, có giá trị cho việc lập quy hoạch và hỗ trợ cơ chế đối thoại liên tỉnh và phân tích các đánh đổi (được-mất) của từng giải pháp. Các hoạt động chính gồm:

• Cập nhật mô hình phân tích về ngập lụt liên vùng
• Hỗ trợ, xây dựng cơ chế đối thoại liên vùng để tìm hiểu rõ hơn hệ thống sông và rủi ro ngập lụt trong lưu vực
• Phân tích, đánh giá các hoạt động, các dự án đầu tưở cấp tỉnh/TP cũng như các ngành đã thay đổi các hình thái, rủi ro ngập lụt như thế nào
• Nâng cao năng lực của cộng đồng dễ bị tổn thương để họ có thể tham gia vào quá trình lập kế hoạch trong lưu vực liên quan đển giảm thiểu rủi ro ngập lụt

Kết luận tại cuộc họp kỹ thuật triển khai dự án, Ông Lê Quang Nam, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo cần thu thập các tài liệu liên quan đã thực hiện trên lưu vực sông Vu Gia –Thu Bồn để tiếp tục phân tích và sớm tổ chức cuộc họp trao đổi giữa các nhà quản lý ngành của 2 địa phương với các chuyên gia, các nhà khoa học quốc gia và địa phương. Trên cơ sở đó, mới lựa chọn các nội dung đề xuất lãnh đạo UBND 2 địa phương thống nhất thực hiện trong phạm vi dự án này. Các lĩnh vực cần được phân tích sâu gồm: (1) Hoạt động, vận hành của các thủy điện; (2) Tình trạng ngập lụt của cả Quảng Nam và Đà Nẵng; (3) Phát triển đô thị chưa hợp lý; (4) Xâm nhập mặn ở Đà Nẵng và Quảng Nam; (5) Xói lở bờ sông và bờ biển.

Ông Nguyễn Viễn, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam đã thống nhất và đề nghị các bộ phận đầu mối của 2 Sở tiếp tục thực hiện dự thảo, gửi các sở, ngành của 2 địa phương có ý kiến trước khi tổ chức cuộc họp tham vấn lần tới.

Sự tham gia của các bên liên quan trong Dự án

• Về khoa học khí tượng, khí hậu, ngập lụt và mô hình: Được thực hiện bởi Trung tâm quốc gia về nghiên cứu khí tượng ở Boulder, Hoa Kỳ (NCAR), ISET, Đại học Đà Nẵng.
• Về phương pháp chống chịu với BĐKH: ISET
• BĐKH và nâng cao năng lực cộng đồng: CARE International và ISET
• Quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng (CBDRM), đánh giá rủi ro, khả năng thích ứng và các vấn đề xã hội: CARE International.
• Điều phối, huy động các bên liên quan: Tỉnh Quảng Nam, TP Đà Nẵng thông qua Ban Điều Phối và tổ công tác của Quảng nam và Đà Nẵng. Đầu mối là sở Tài nguyên và Môi trường 2 địa phương.

Kim Hà, Phòng KTTV và BĐKH.